شیر برقی که با نام شیر الکتریکی و شیر سلونوئید ولو نیز شناخته میشود، جزو شیرهای صنعتی است. این شیرها در صنایع مختلفی به کار می‌روند و هدف از به کارگیری آنها هدایت و اداره جریان سیالات است. در واقع نیروی مغناطیسی موجود در ساختمان شیر برقی است که موجب قطع و وصل جریان میشود. محتویات شیر سلونوئید ولو به صورت زیر است:
درون شیر برقی، سلونوئید (هسته مرکزی) به اضافه سیم‌پیچ قرار گرفته است. با عبور جریان برق از داخل سیم‌پیچ، نیرو الکترومغناطیسی تولید میشود. به واسطه همین نیرو است که حرکت سلونوئید کنترل می‌گردد. سلونوئید قطعه‌ای با دقت بالا است که امکان کنترل از راه دور آن نیز وجود دارد. همین موضوع باعث کاربرد آن در صنایع گوناگون شده است.
آشنایی با ساختمان شیر برقی
اگر دستی در حوزه الکترومغناطیس داشته باشید؛ بدون شک می‌دانید که با ساختن یک سیم پیچ و متصل کردن جریان برق به آن، آنچه حاصل میشود یک آهنربای الکتریکی است. در واقع شیر برقی نیز به همین شیوه ساخته میشود. و در دو نوع شیر برقی هیدرولیک و پنوماتیک در بازار وجود دارد. قطعه سلونوئید را باید جزء اصلی شیرهای الکتریکی بدانیم. این قطعه در مرکزیت شیر سلونوئید ولو قرار گرفته و سوزنی شیر نیز از داخل آن رد شده است.
کافی است که جریان برق به سیم پیچ موجود در شیر برقی وصل شود. در این صورت سلونوئید نقش مغزی این آهنربای الکتریکی را ایفا می‌کند؛ یعنی حرکتی خطی ایجاد شده و موجب جا به جایی سوزنی شیر میشود. در ادامه به بررسی مزایای شیر سلونوئید ولو خواهیم پرداخت. منتها پیش از آن بد نیست نگاهی دقیق‌تر به قطعات و اجزای داخلی شیر برقی داشته باشیم.
در فروشگاه شیر برقی ایرتک و شیر برقی ceme ,شیر برقی یونیدی unid ، شیر برقی ترک موجود هستند.
اجزای داخلی شیرهای الکتریکی
اگر از بیرون به درون شیرهای الکتریکی برویم، به ترتیب با موارد زیر روبرو خواهیم شد:
بدنه شیر
به طور معمول جنس بدنه شیرهای الکتریکی از فولاد ضد زنگ است.
ورودی و خروجی ماده سیال
سیم پیچ
از ترکیب سیم های مسی و روکش لاکی ساخته می شود. به آنبوبین شیر برقی گفته میشود. روکش های لاکی سیم پیچ نقش عایق را دارند؛ یعنی به محافظت سیم در برابر رطوبت، خوردگی، سیال و… می‌پردازند و یکی از بهترین برند های این محصول بوبین پارکر است.
قاب اصلی سیم پیچ
توجه داشته باشید این قاب همان بخش اصلی سلونوئید است؛ که حتی به همین نام نیز شناخته میشود. در ساخت قاب سلونوئید از ورقه‌های فولادی استفاده شده است؛ در نتیجه اتصال جریان برق به آنها موجب ایجاد یک آهنربا میشود.
مکان اتصال و ارتباط سیمها با یکدیگر
سوزنی و فنر
در مرکز و کانون سلونوئید شاهد قرارگیری میله سوزنی و فنر خواهید بود. این سوزنی و فنر وظیفه قطع و وصل جریان را به عهده دارند.
تنوع موجود برای شیرهای الکتریکی و برقی
شیرهای الکتریکی تنوع قابل ملاحظه‌ای دارند. همچنین بر اساس مواردی همچون ظرفیت، چند سو بودن جریان و نوع پاسخ دهی قابل تقسیم بندی هستند. در ادامه به معرفی این شیرها بر اساس ظرفیت و نوع پاسخ دهی میپردازیم؛ چرا که این دو دسته جزو اقسام پر رنگ و رایج از شیرهای الکتریکی محسوب می‌شوند.
معرفی شیرهای الکتریکی و برقی بر اساس ظرفیت
اگر بنا باشد این شیرها را با توجه به ظرفیتشان تفکیک کنیم؛ باید حداکثر و حداقل فشار کاری آنها مد نظر قرار بگیرد. در خصوص حداکثر فشار کاری (MWP) باید بگوییم که آن را به معنای قدرت تحمل شیر در برابر فشار ماده سیال دانسته‌اند. این مقدار بر جعبه آن درج شده است.
اقسام شیرهای الکتریکی بر اساس پاسخگویی
شیرهای الکتریکی را با توجه به نحوه پاسخگویی آنها به دو دسته کلی تقسیم می‌کنند. این تقسیم بندی به صورت زیر است:
-
شیرهای برقی حرکت مستقیم
-
شیرهای سلونوئید ولو سروو (Servo Valve)
آشنایی با شیرهای برقی حرکت مستقیم
این نوع شیرهای الکتریکی فقط یک حالت دارند. یا باز هستند یا بسته. می‌توان این طور گفت که حساسیت این شیرها به طور صفر یا صدی طراحی شده‌اند.
معرفی شیرهای سلونوئید ولو سروو (Servo Valve)
این شیرهای الکتریکی دائم از سیستم دستور می‌گیرند. به اضافه این که بر اساس شدت جریان برق به تنظیم و کنترل مسیر جریان سیال می‌پردازند. شیرهای برقی سروو خود به دو زیر شاخه تقسیم می‌شوند. این تقسیم بندی به شرح زیر است:
- شیرهای الکتریکی NC
- شیرهای برقی NO
نحوه عملکرد شیرهای NC
توجه داشته باشید شیرهای سروو جریان سیال را با توجه به پاسخ دهی سیستم و واکنش دریافتی کنترل می‌کنند.
چگونگی کارکرد شیرهای NO
عملکرد این شیرها در نقطه مقابل شیرهای NC قرار دارد. به این صورت که این شیرها در هنگام قطع بودن جریان الکتریکی، به طور کامل باز هستند.
امتیازات و برتری‌های شیر برقی
شیر برقی نسبت به انواع مکانیکی و دستی آن برتری های قابل توجهی دارد. مهم‌ترین مزیت شیرهای سلونوئید ولو را باید در امکان کنترل آنها از راه دور دانست؛ یعنی در این شیرها حتی از راه دور هم می توان به برقراری جریان الکتریکی پرداخت. در نهایت هم مسیر جریان ماده سیال باز یا بسته میشود.
مزیت دیگر شیر برقی در پاسخگویی سریع آن به تغییرات جریان است. روی هم رفته نصب شیرهای سلونوئید ولو فرصتی برای کنترل جریان سیال در اختیارتان می‌گذارد. اگر بنا باشد مروری مختصر بر مزایای شیر برقی داشته باشیم، به موارد زیر می‌رسیم:
- یکپارچگی و انسجام در طراحی
- کارکرد و عمری طولانی مدت
- پایین بودن جریان برق مصرفی
- قابل اطمینان بودن
- سریع بودن
- قطع و وصل آنی و سریع
موارد به کارگیری سلونوئید ولو
همان طور که اشاره شد شیرهای سلونوئید ولو مصارف گوناگونی دارند. مهم‌ترین موارد مصرف این شیرها به شرح زیر است:
- کنترل کردن شیرهای صنعتی در ابعاد بزرگ‌تر
- در سیستم‌های قوی بادی و هیدرولیکی برای کنترل سیلندرها
- کنترل کردن سیال وارد شده به موتور و سیلندرها
- در دستگاه‌های آبپاش صنعتی و اتوماتیک
- کنترل گر آب ورودی به ماشین‌های خانگی (ظرفشویی، لباسشویی و…)
- دستگاه‌های تهویه هوای مطبوع و تبریدی
- صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
شیر برقی یا سلونوئید ولو در پروسه های صنعتی کاربرد بهتر و مفیدتری نسبت به شیرهای دستی و مکانیکی دارد. اساس عملکرد این شیرها بر نیروی الکترومغناطیسی استوار است؛ چرا که از طریق همین نیرو جریان ماده سیال کنترل میشود. البته که امکان کنترل از راه دور این شیرها نیز مهیا است. امروزه استفاده از شیرهای الکتریکی رواج چشم گیری یافته است. علت آن را نیز باید در پاسخ دهی سریع این شیرها به تغییرات سیستم و همچنین کنترل بهتر جریان بدانیم.
