گیج دما که با نام‌های دیگری همچون ترمومتر و دماسنج عقربه‌ای یا دیجیتالی نیز شناخته می‌شود؛ ابزاری برای سنجش دمای تاسیسات مکانیکی و محیط از دسته واحد مراقبت است. البته این وسایل، اندازه گیری دما را بر اساس استانداردهای متناسب و شرایط محیطی انجام می‌دهند. لازم به ذکر است که گیج دما انواع مختلفی دارد و کاربرد آنها تنها محدود به اندازه گیری دما نمی‌شود. بلکه برای مصارف دیگر نیز می‌توان از آنها کمک گرفت.
- ترموکوپل
- الکلی
- دیجیتالی
- جیوه ای
- آنالوگ
- لیزری
گیج دما و تنوع آن
گیج دما در مدل‌های گوناگونی تولید و عرضه می‌شود. در مقابل آن گیج فشار قرار دارد. این تنوع از دو عامل حاصل شده است؛ یعنی محدوده اندازه گیری و محل قرارگیری سنسور. با این حساب رایج‌ترین انواع این دماسنج‌ها به شرح مقابل است:
گیج دما و انواع آن بر اساس عملکرد
همان طور که گفته شد گیج دما در واقع همان دما سنج است. در برند های مختلف چون گیج دما ویکا یا گیج فشار ویکا در بازار صنعت به فروش میرسد. در تعریف دیگری از این وسیله باید آن را نوعی نمایشگر آنالوگ بدانیم. این نمایشگر دما را سنجیده و آن را نشان می‌دهد. انواع آن با توجه به کارکردشان نیز به شرح زیر است:
دماسنج پر شده (actuated)
در مورد چگونگی عمل این دماسنج‌ها باید بگوییم که تغییرات دما موجب تغییر فشار جیوه می‌شود؛ سپس دماسنج از این طریق به اندازه گیری دما می‌پردازد. واحد مراقبت smc یکی از برند های محبوب این دسته بندی است. بگذارید این طور بگوییم حسگر گرمایی موجود در گیج دما دچار تغییر دما شده و همین موضوع فشار جیوه پر شده را نیز تغییر می‌دهد. در نهایت دما به کمک یک فشار سنج عقربه‌ای به نمایش در می‌آید. توجه داشته باشید این فشارسنج بر اساس دما کالیبره شده است.
دماسنجی بر اساس تغییر فشار مایع پر شده
برخی از انواع گیج دما بر مبنای تغییر فشار مایع موجود در آن کار می‌کنند؛ یعنی تغییرات دمایی منجر به تغییر در دمای فشار مایع می‌شوند. این مایع می‌تواند الکل، نفت و … باشد.
دماسنج بی متال (Bimetal)
عملکرد این دماسنج‌ها منطبق بر کاهش یا افزایش طول یک فلز بر اثر تغییرات دمایی است. گیج دما بیمتال در دستگاه های کنترل، تهویه مطبوع و کاربرد های فرایندی مانند پالایشگاه ها استفاده می شود. استفاده از این نوع ترمومتر مزایای زیادی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ساده اما مقاوم است
مقرون به صرفه است
از دقت بالایی برخوردار است
در جایی که دماسنج شیشه ای مدوام استفاده می شود نیز کاربرد دارد.
دماسنجی بر اساس تغییر فشار گاز (بخار)
عملکرد دسته‌ای دیگر از گیج دما به صورت دماسنج با نشان دهی سیستم فشار گاز است. در این نوع دماسنج تغییر دما در حسگر گرمایی موجب تغییر در فشار گاز پر شده می‌گردد. به واسطه همین تغییر فشار نیز شاهد نمایش دما خواهیم بود. لازم به ذکر است که گاز پر شده در گیج دما باید از گازهای بی اثری همچون نیتروژن یا هلیوم باشد.
در واقع حسگر گرمایی این نوع از دماسنج‌ها حاوی مایعی فرار است. با ایجاد تغییر در دمای حسگر گرمایی، فشار بخار اشباع شده این مایع نیز تغییر می‌کند. در نهایت نیز دما نشان داده می‌شود. مهمترین کاربرد گیج دما (ترمومتر) پر شده، هنگامی است که فاصله میان پرآب دما و نمایشگر عقربه‌ای بیشتر از یک متر باشد. روی هم رفته باید بدانید که این نوع گیج دما به دنباله دار معروف هستند. دنباله آن ها نیز می‌تواند در گستره‌ای از 1 الی 5 متر باشد.
روش‌های اندازه گیری دما از طریق گیج دما
اندازه گیری دما با استفاده از دماسنج‌ها به دو شیوه زیر قابل انجام است:
- تماسی
در این شیوه از تماس یک سنسور برای سنجش دما استفاده می‌شود. این سنسور می‌تواند ترموکوپل باشد. این روش معمولاً در مدل‌های آنالوگ گیج دما به کار گرفته می‌شود؛ یعنی دماسنج‌هایی که به روش بیمتال یا Gas-filled از ترکیب یک حباب و لوله مویین ایجاد شده‌اند. از این رو به آنها ترمومتر یا دماسنج گازی می‌گویند.
- غیر تماسی
در مورد روش اندازه گیری غیرتماسی باید بگوییم که اساس کار آن با توجه به مقدار تابش فروسرخی است که جسم هدف به محیط می‌تاباند. این گیج دماها به پیرومتر، ترمومتر تفنگی یا لیزری نیز معروف است. از مزایای استفاده از ترمومتر غیرتماسی می توان به طول عمر زیاد آن، قابل استفاده در شرایط سخت، عدم نیاز به فشار و عدم ایجاد نویز اشاره کرد.
راهنمای خرید گیج دما
در هنگام خرید گیج دما و به طور کلی سایر تجهیزات اندازه گیری دما باید به یک سری موارد دقت شود؛ البته خرید هر یک از انواع دماسنج‌ها نیازمند توجه به فاکتورهای متفاوتی است. در ادامه به بررسی نکات قابل توجه برای خرید گیج دما عقربه‌ای، دیجیتالی و لیزری خواهیم پرداخت؛ چرا که این نوع دماسنج‌ها نسبت به سایرین رواج بیشتری دارند.
راهنمای خرید گیج دما عقربه‌ای
- توجه به اندازه و ابعاد صفحه نمایشگر
- در نظر داشتن طول دنباله
- متریال و مواد تجهیز اندازه گیری دما
- چگونگی برقراری اتصال میان دنباله و نمایشگر (چرا که این اتصال به شیوه‌های اتصال از زیر، اتصال از پشت و همچنین تلسکوپی (تاشو) انجام پذیر است)
نکات مهم در خرید ترمومتر دیجیتالی
در خریداری ترمومتر و دماسنج‌های دیجیتالی باید به نکات زیر توجه کافی داشته باشید:
- ابعاد و اندازه دستگاه
- متریال و ماده دستگاه
- محدوده اندازه گیری
موارد قابل توجه در خرید گیج دما لیزری
- فاصله اندازه گیری
- محدوده اندازه گیری
کاربرد اصلی ترمومتر لیزری
بد نیست بدانید که گیج دما لیزری برای سنجش دما در فرآیندهایی استفاده می‌شود؛ که اپراتور باید سنجش از راه دور داشته باشد. همچنین می‌تواند در مواردی به کار گرفته شود که داشتن فاصله‌ای کوتاه با مورد اندازه گیری خطر و ریسک به همراه داشته باشد.
قیمت گیج دما
طبیعتاً هر کسی پیش از خرید گیج دما نیازمند کسب اطلاع از قیمت آن است. منتها به دلایلی همچون نوسانات نرخ ارز و تورم حاکم بر جامعه امکان درج قیمت این دماسنج‌ها در وب سایت وجود ندارد. با این حساب برای استعلام قیمت تنها کافی است که با کارشناسان ما تماس بگیرید. بدین ترتیب در اسرع وقت موفق به دریافت لیست قیمت انواع گیج دما خواهید شد.
