ترمومتر

ترمومتر که با نام‌های دماسنج و حرارت سنج  یا گیج دما نیز شناخته می‌شود؛ وسیله‌ای برای اندازه گیری دمای سیستم است. دما به عنوان یکی از پارامترهای قابل اندازه گیری، اهمیت قابل توجهی در صنعت دارد. به طول کلی ترمومترها گستره استفاده بسیار وسیعی دارند. از صنایع پزشکی گرفته تا خانگی و غیره. لازم به ذکر است سنجش دما به دو شیوه تماسی و غیر تماسی انجام می‌گیرد.

در مقابل آن گیج فشار قرار دارد. بسته به نوع روش انتخابی انواع متفاوتی از ترموتر نیز به کار گرفته می‌شود. چنانچه اندازه گیری دما به روش تماسی صورت بگیرد؛ نیازمند تماس سنسوری همچون ترموکوپل یا ترمورزیستنس (PT100) خواهد بود. ترمومترهای بیمتال یا Gas-filled از ترکیب یک حباب و لوله موئین تشکیل شده‎اند. این دماسنج‎ها معمولاً برای روش تماسی به کار می‌روند.

در حالی که اندازه گیری دما به شیوه غیر تماسی با توجه به مقدار انرژی فروسرخی صورت می‌گیرد؛ که از جسم هدف به محیط تابیده شده است. در میان انواع ترموتر آنهایی که برای اندازه گیری دما به روش غیر تماسی مناسب هستند؛ به شرح زیر است: پیرومتر، ترمومتر تفنگی، ترمومتر لیزری، ترمومتر انبساطی و سایر دماسنج ها. در ادامه به طور مفصل‌تری به بررسی انواع ترمومتر خواهیم پرداخت.

ترمومتر و انواع آن

حرارت سنج‌ها تنوع و گوناگونی قابل توجهی دارند. گیج دما ویکا  یا گیج فشار ویکا  از محصولات کیفیت بالای فروشگاه هستند. به تبع این گوناگونی هر یک برای مصارف مختلفی نیز به کار گرفته می‌شوند که از مصارف کوچک مانند اندازه گیری دما بدن گرفته تا مصارف بزرگ تر مانند اندازه گیری های صنعتی و آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین باید بر اساس نیاز مورد نظر خود نسبت به انتخاب آن اقدام کرد.  تنوع حاکم بر ترمومتر به شرح زیر است:

• لیزری
• الکلی
• ترموکوپلی
• پزشکی
• دیجیتال
• انبساطی
• گازی
• آذرسنج

در ادامه شما را با ویژگی‌های برخی از این ترمومترها آشنا خواهیم کرد.

• ترمومتر لیزری (thermometer)

حرارت سنج لیزری که به ترمومتر مادون قرمز نیز شناخته می‌شود؛ تشعشعات لیزری را که از سطوح مختلف تابیده شده، دریافت می‌کند. سپس آن را در غالب دما و حرارت نشان می‌دهد. لازم به یادآوری است که همه اجسام اشعه مادون قرمز منتشر می‌کنند؛ منتها میزان و شدت این اشعه به دمای آن جسم بستگی دارد. عملکرد ترمومتر لیزری به این نحو است که ابتدا موجی از پرتوهای مادون قرمز را به سوی جسم مورد نظر می‌فرستد. این پرتوها به جسم برخورد کرده و با توجه به دمای جسم، انرژی پرتوهای بازگشتی دست خوش تغییر می‌شوند. کافی است میزان این تغییرات اندازه گیری شود تا به دمای جسم پی ببریم.

• دماسنج معمولی یا ترمومتر انبساطی (expansion thermometer)

ترمومتر انبساطی یا همان دماسنج جیوه‌ای (mercury thermometer) عموماً در دسته ترمومتر محیطی قرار می‌گیرد. ترمومتر انبساطی از لوله‌ای باریک و مخزنی به شکل کره یا استوانه‌ ایجاد شده‌اند. معمولاً درون آن از مایعاتی همچون جیوه یا الکل پر شده است. به چنین مایعاتی، مایع دماسنجی می‌گویند؛ چرا که در اثر گرما دچار انبساط شده و سطح آن در لوله بالا می‌رود.

• ترمومتر الکلی

عملکرد دماسنج الکلی شبیه به دماسنج های جیوه‌ای می‌باشد. منتها مایع درون آن به جای جیوه با الکل پر شده است. این دماسنج‌ها به طور عمده در آزمایشگاه به کار گرفته می‌شوند. به طور معمول محدوده دمایی قابل اندازه گیری توسط آنها از 0 تا 100 درجه سانتی گراد است. لازم به ذکر است دماسنج‌های الکلی کم خطرتر از انواع جیوه‌ای هستند؛ زیرا میزان سمی بودن آنها کمتر است.

• ترمومتر گازی یا دماسنج گازی (gas thermometer)

در دماسنج گازی مقداری گاز با حجم ثابتی را درون مخزنی قرار می‌دهند. یک فشارسنج به طور مستمر به اندازه گیری و کنترل فشار این گاز می‌پردازد. بالا رفتن دمای گاز منجر به افزایش فشار گاز خواهد شد. چنانچه ترمومتر گازی به طور صحیح درجه بندی شده باشد؛ به صورت لحظه‌ای به اندازه گیری فشار پرداخته و در نهایت امکان اندازه گیری دما در آن لحظه نیز مهیا می‌شود.

• دماسنج ترموکوپلی

نوع ترموکوپلی دماسنج اندازه گیری دما را به شیوه تماسی انجام می‌دهند. ساخت و شکل گیری آنها نیز بر اساس پدیده ترموالکتریک انجام گرفته است. استفاده از دماسنج های نوع ترموکوپل مزیت هایی نیز به همراه دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای اندازه گیری دمای بالا از نوع ترموکوپل استفاده می شود.
• برای اندازه گیری اختلاف دماهای بسیار کوچک نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
• دقت اندازه گیری آن به دلیل کوچک بودن اتصال ها بالا است زیرا این مساله باعث سرعت بالاتر واکنش پذیری آن به دما می شود.
• در دستگاه های هشداردهنده نیز به دلیل دارا بودن خروجی جریان الکتریکی کارایی دارد.

ترمومتر پزشکی

برای اندازه گیری تب افراد از ترمومتر پزشکی استفاده می شود. تفاوت دماسنج معمولی با پزشکی در میزان دقت آن هاست. همان طور که می توان حدس زد دقت ترمومتر پزشکی بالاتر است. در انواع مختلفی نیز ارائه شده است که از مهم ترین آن ها می توان به نوع جیوه ای، گوشی و غیر تماسی نام برد.

دماسنج صنعتی

دماسنج ها در صنعت نیز برای بررسی و کنترل دماها کاربرد فراوانی دارند. البته برای تشخیص نوع دماسنجی که مورد استفاده قرار میگیرد باید به حوزه کاری صنعت نیز توجه کرد. برای تشخیص بهتر نوع دماسنج باید به مواردی مانند درجه حرارت، نوع عملکرد، سنسور و فشار آن توجه کرد.

ترمومتر آذرسنج

عملکرد دماسنج آذرسنج بر اساس رنگ نوری که از جسم منعکس می شود صورت می گیرد. این دماسنج در دو نوع ثبتگر و کنترل گر در بازار ارائه شده است. تفاوت این دو مدل در این است که مدل کنترلگر به ثبت و کنترل دما می پردازد.

ترمومتر و موارد کاربرد آن

همان طور که گفته شد از دماسنج برای موارد مختلفی استفاده می‌شود. مهم‌ترین موارد کاربرد ترمومتر به شرح زیر است:

• کنترل و نظارت بر موتورها یا بارگذاری
• در سیستم های تهویه مطبوع
• بررسی و آنالیز سیستم های اتوماتیک
• پروسه‌های آماده سازی غذا
• تشخیص مشکلات پنهان و عیب یابی
• کنترل و نظارت بر رطوبت و نشتی یک بنا
• شناسایی و تشخیص اتلاف انرژی و عایق بندی ضعیف
• تشخیص ایرادات و خطاهای الکتریکی و لوله کشی
• قابلیت نصب در آزمایشگاه ها و انبارها

خرید ترمومتر و قیمت آن

خرید دماسنج یا ترمومتر بسته به نوع آن قیمت متفاوتی خواهد داشت. به منظور کسب اطلاع دقیق از قیمت و همچنین دریافت مشاوره برای خریدی مطلوب، هم اینک می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. بدین ترتیب به دور از هرگونه خطا و اشتباه موفق به خریداری دماسنج مورد نظر خود خواهید شد.